HƯỚNG DẪN TỔ CHỨC TRẺ CHƠI NGÒAI TRỜI
- MỘT SỐ ĐIỀU LƯU Ý KHI TỔ CHỨC CHO TRẺ CHƠI NGÒAI TRỜI
- HƯỚNG DẪN TỔ CHỨC CÁC NỘI DUNG CHƠI NGOÀI TRỜI
- Nội dung quan sát thích hợp nhất là dựa trên hứng thú của trẻ, sau đó giới thiệu những ý tưởng mới hoặc làm sâu sắc thêm những khám phá của trẻ. Để làm được điều này đòi hỏi sự nhạy cảm và quan tâm thực sự của giáo viên với trẻ chứ không phải vì mục tiêu được lập sẵn.
- Đối với mỗi nội dung chơi, thời điểm chơi, hoạt động chơi …..sẽ ưu tiên tập trung hỗ trợ trẻ phát triển các yếu tố khác nhau.
- Chơi ngoài trời là khoảng thời gian trẻ được thõa mãn thực hiện các vận động giải phóng năng lượng.
- Không gian chơi ngoài trời có rất nhiều lợi thế cho việc tổ chức các hoạt động đa dạng, tích cực của trẻ mà điều kiện trong phòng học không thể đáp ứng được.
- Khi cho trẻ chơi ngoài trời cần đặc biệt hỗ trợ giúp trẻ phát triển thông qua chơi để giúp trẻ phát triển về: khả năng thiết lập mối quan hệ với bạn chơi, khả năng tự lực giải quyết các vấn đề nảy sinh khi chơi.
- Cách tổ chức hoạt động chơi ngoài trời:
- Khi tiến hành cho trẻ chơi ngoài trời, cần xem xét hoạt động trong thời điểm chuyển tiếp trước đó để đảm bảo nguyên tắc động - tĩnh. Vì vậy, thứ tự các hoạt động trong buổi chơi cần được thực hiện linh hoạt theo hứng thú của trẻ, theo thời tiết, theo các sự việc diễn ra bên ngoài lớp học ….., không nhất thiết phải thực hiện các nội dung theo trật tự nhất định hoặc theo kế hoạch đã định sẵn.
- Giờ chơi ngoài trời là khoảng thời gian dành cho việc tự do chơi của trẻ ở ngoài lớp học. Trẻ có cơ hội thực hiện các hoạt động yêu thích
- Chuẩn bị các điều kiện chơi ngoài trời:
Cần có các đồ chơi, thiết bị phục vụ cho hoạt động quan sát, khám phá, vận động lao động của trẻ. Cần cân bằng trong việc cung cấp các đồ vật nhân tạo và đồ vật tự nhiên vì đồ vật tự nhiên không được chuẩn hóa và ít đoán được sẽ giúp trẻ có nhiều cách chơi. Một cái cây, một con vật…giúp trẻ mở rộng nhiều cơ hội khám phá và hiểu biết, hơn là các đồ chơi nhân tạo được chuẩn hóa.
- Xây dựng các quy tắc:
Việc cho trẻ ra một không gian rộng, mới mẻ hơn, lớp học cần có các quy tắc để đảm bảo sự tuân thủ, an toàn và thực hiện được các nội dung theo kế hoạch.
+ Đối với trẻ: cần có các quy tắc an toàn về khu vực hoạt động, cách sử dụng đồ dùng, cách giao tiếp: đề nghị bạn cho chơi chung, ứng xử khi bạn tranh giành hoặc đánh, yêu cầu bạn cùng cất dọn đồ dùng…..
+ Đối với giáo viên: Phân công lao động để trợ giúp trẻ được phát triển về : khả năng thiết lập mối quan hệ với bạn chơi, khả năng tự lực giải quyết các vấn đề nảy sinh khi chơi; quan sát trẻ chơi để kịp thời phát hiện các tình huống và đảm bảo an toàn; xây dựng một số hiệu lệnh quản lí trẻ: tập hợp theo đội hình, chuẩn bị thu dọn đồ dùng, các tổ vào lớp theo hình thức cuốn chiếu….
- Giáo viên cần đặt các câu hỏi “cái gì? tại sao? như thế nào?” và dẫn dắt trẻ bộc lộ sự tò mò, hiểu biết và thể hiện cảm xúc của mình về đối tượng. Trong qua trình này giáo viên cần cho trẻ thời gian để thể hiện sự ngạc nhiên, tò mò, nói ra những điều đã biết với bạn….Trẻ cần có cơ hội để được nói theo cách của trẻ, biểu lộ cảm xúc thích thú, sợ hãi…được tiếp xúc trực tiếp với đối tượng…..
- Như vậy, hứng thú, mối quan tâm của trẻ trở thành nội dung quan sát. Đây là điều rất quan trọng để giúp trẻ trở thành “người học” tích cực. Mặt khác, các sự kiện ngẫu nhiên có thể mất đi mãi mãi nên cần tận dụng chúng. Giáo viên cũng có thể tạo ra sự kiện, vấn đề…. để trở thành nội dung cho trẻ quan sát, song phải tự nhiên, logic và không ép buộc trẻ theo mong muốn của mình.
- Quan sát thiên nhiên, tâp trung vào các mục đích khác nhau để khuyến khích trẻ trở thành người khám phá nhạy cảm, tò mò, ham hiểu biết.
- Đi dạo và quan sát tập trung vào một chủ đề cụ thể nào đó như về màu sắc, bóng mát, hạt giống, côn trùng, dấu hiệu của mùa xuân, các loại cây, các loại lá, loài chim, dấu chân, khám phá dưới những viên gạch tảng đá.
- Đi dạo với cảm giác: tập trung vào khám phá mọi thứ bằng các giác quan của mình.
- Đi dạo trong thời tiết tập trung vào các kiểu thời tiết diễn ra vào thời điểm đó.
- Đi dạo để tìm kiếm dấu hiệu của sự sống tập trung vào việc tìm kiếm sự sống trong không khí, dưới mặt đất…..Tìm kiếm những bằng chứng về sự sống khác nhau như tổ, dấu của động vật, hốc cây, hốc đất….
- Đi dạo tập trung vào thu nhận và xử lí thông tin mới, ví dụ tên của những sự vật trẻ phát hiện ra, sự thay đổi trong tự nhiên/mùa được quan sát trên con đường mà trẻ đang đi.
- Đi dạo để làm vệ sinh môi trường tập trung vào việc dọn dẹp tự nhiên. Mang một chiếc túi đựng rác, găng tay ni lông cho mỗi trẻ. Gợi ý để trẻ phát hiện những thứ thu nhặt được là thuộc thiên nhiên hay nhân tạo….
- Quan sát sự kiện, sự việc: quan sát sự thay đổi trong môi trường lớp học, trường, khu vực trong những dịp có ngày hội, lễ…..
- Quan sát các tình huống phát sinh: một chiếc ô tô chở đất, xe chở nước…xuất hiện ở cổng trường hoặc bất kỳ sự kiện nào đột nhiên xuất hiện thu hút quan tâm của trẻ.
- Các trò chơi rèn luyện thể chất ở ngoài trời:
- Chơi ngoài trời là khoảng thời gian, không gian phù hợp cho các hoạt động phát triển vận động của trẻ. Các hoạt động này giúp trẻ rèn luyện, củng cố và hoàn thiện các vận động cơ bản (đi, chạy, nhảy, bò, ném…..), các tố chất vận động (nhanh, mạnh, khéo, bền bỉ, dẻo dai….). trẻ được thỏa mãn với các vận động, trò chơi do trẻ tự khởi xướng hoặc do giáo viên tổ chức.
- Để tạo cơ hội cho trẻ được rèn luyện thể chất, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi: trò chơi vận động có luật (trò chơi mới và trò chơi dân gian), các vận động tự do (có thiết bị và không có thiết bị), các trò chơi thể thao …
- Các vận động tự do: cần có hướng dẫn mở khi cho trẻ thực hiện các vận động này.
- Khuyến khích trẻ tích cực lao động chăm sóc thiên nhiên:
- Tạo điều kiện để trẻ luân phiên trực nhật, phân công hợp lí cho nhóm có trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn với trẻ yếu, chậm hơn. Giáo viên nên lưu ý đến nguyện vọng ý thích được làm việc cùng nhau của các nhóm trẻ.
- Chuẩn bị cho trẻ găng tay ni lon, cái kẹp sắt, xô nhựa, giẻ lau, chổi và xẻng nhỏ, khẩu trang, mũ nón….để trẻ tham gia các hoạt động lao động ngoài trời.
- Chuẩn bị khu rửa tay chân ngoài trời, có xà phòng rửa tay…
- NHIỆM VỤ CỦA GIÁO VIÊN TRONG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI TRỜI CÓ Ý NGHĨA CHO TRẺ
- Đảm bảo an toàn và các điều kiện đảm bảo sức khỏe trẻ.
- Đảm bảo các nguyên tắc tổ chức cho trẻ chơi: tính tự nguyện, tính phát triển, tính giáo dục.
- Đảm bảo cơ hội tham gia cho mọi trẻ. Hỗ trợ trẻ lập nhóm bạn chơi, liên kết chặt chẽ với bạn cùng chơi.
- Khuyến khích trẻ tự khởi xướng trò chơi/ hoạt động, tự giải quyết vướng mắc khi chơi và biết nhờ sự trợ giúp lúc cần thiết.
- Giáo viên cần linh hoạt thay đổi và điều chỉnh kế hoạch để đáp ứng nhu cầu của trẻ và những gì diễn ra trong thực tiễn, đặc biệt là linh hoạt thực hiện về mặt nội dung và thời gian. Nếu trẻ quá chăm chú và say sưa vào nội dung nào, có thể dành thêm thời gian và thông báo với trẻ về khoảng thời gian đó. Hoặc có thể bỏ qua nội dung tiếp theo nếu cả lớp thực sự đang chơi sôi nổi hứng thú.
- Phân công quan sát, hỗ trợ trẻ. Trẻ cần rất nhiều cơ hội và sự khuyến khích cho việc quan sát khám phá và thử nghiệm các ý tưởng.
- Trẻ cần được tự do chơi, song vẫn cần sự có mặt của cô giáo khi trẻ chơi.
- Giáo viên có thể tham gia bằng giao tiếp phi ngôn ngữ (mỉm cười, gật đầu tán thưởng, xoa đầu trẻ, chạm vào người trẻ….) hoặc giao tiếp bằng ngôn ngữ (nhận xét, gợi ý, câu hỏi…) hoặc chơi cùng trẻ như một thành viên.
- Cần chuẩn bị môi trường thật tốt và an toàn để mọi trẻ có cơ hội được tham gia hoạt động như nhau.